Dạ-xoa

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Dạ-xoa (chữ Hán: 夜叉; giờ Phạn: यक्ष yakṣa; giờ Pali: yakkha), cũng rất được gọi là Dược-xoa, là 1 trong nhập tám cỗ bọn chúng (Bát cỗ chúng) nhập Phật giáo, là 1 trong group những vong hồn vạn vật thiên nhiên to tướng rộng lớn, thông thường nhân kể từ, tuy nhiên đôi lúc tinh nghịch hoặc thất thông thường, liên kết với nước, sự phì nhiêu màu mỡ, cây xanh, rừng, kho tàng và những điểm hoang dại.^[4]^[5] Dạ-xoa xuất hiện nay nhập Hindu, đạo Kỳ Na và văn phiên bản Phật giáo, cũng giống như các ngôi thông thường thời thượng cổ và trung thế kỉ của Nam Á và Khu vực Đông Nam Á như thần hộ mệnh.^[5]^[6] Hình thức giống như loại của kể từ này là yakṣī^[7] hoặc yakshini (tiếng Phạn: यक्षिणी yakṣiṇī; Pali:Yakkhini).^[8]

Kinh tạng Phật giáo đem khi nói tới loại này, bao gồm nhị loại chính:

1. Trong thần thoại cổ xưa đè Độ, Dạ xoa là 1 trong loại thần linh nửa thần, có khá nhiều năng lượng tương tự như chư thiên;

2. Một loại quỷ quỷ hoặc huỷ những người dân tu hành bằng phương pháp tạo nên giờ động tiếng ồn ào trong những lúc bọn họ thiền tấp tểnh.

Dạ xoa thuở đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Yaksha là những vong hồn thực chất nhân kể từ, đôi lúc tinh nghịch hoặc thất thông thường. Cạnh trái: Yaksi kể từ Bharhut; phải: Yaksha kể từ Pitalkhora, c. Thế kỷ thứ hai công nhân.

Trong nghệ thuật và thẩm mỹ nguyên sơ của đè Độ, namyakṣas được mô tả như 1 binh sĩ kinh sợ hoặc bậm bạp, cứng ngắc và giống như người lùn.Yakṣiṇī được mô tả là những thiếu hụt phái nữ xinh đẹp nhất với khuôn mặt mũi tròn trĩnh phúc hậu, ngực và hông lênh láng đặn

Kubera[sửa | sửa mã nguồn]

Trong đạo Hindu, đạo Phật và đạo Kỳ Na, Kubera, vị thần của sự việc phong phú và phát đạt, được xem như là vua của dạ xoa. Ông được xem như là nhiếp chủ yếu của phương Bắc (Dikapāla) và là kẻ đảm bảo trái đất (Lokapāla).

Xem thêm: cuồng huyết thiên ma

Dạ xoa nhập Phật giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học tập Phật giáo, yakṣa là những thị fake của Vaiśravaṇa (Đa Văn Thiên Vương), người giám hộ của chống phía bắc, một vị thần nhân kể từ, người đảm bảo chính đạo. Thuật ngữ này cũng dùng làm chỉ Mười nhị vị Thiên tướng mạo người canh phòng Bhaiṣajyaguru, Đức Phật Dược Sư. Dạ xoa trong tương đối nhiều mẩu chuyện Phật giáo là những yêu quái xấu xa xí, tái mét sinh nhập hình dạng cơ vì như thế những tội lỗi vẫn phạm nhập kiếp trước của mình khi thực hiện người. ^[9]

Dạ xoa nhập Kỳ Na giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Kỳ Na giáo đa số lưu giữ hình hình ảnh sùng bái của Arihant và Tirthankara, những người dân vẫn đoạt được những mê thích bên phía trong và đạt được moksha. Yakshas và yakshinis được nhìn thấy trở nên cặp xung xung quanh những hình tượng sùng bái của Jinas, vào vai trò giống như các vị thần hộ mệnh. Yaksha thông thường ở mặt mũi tay cần của hình hình ảnh Jina trong những khi yakshini ở mặt mũi tay trái khoáy. Họ đa số được xem như là những tín đồ gia dụng của những người Kỳ Na và đem sức khỏe siêu tự nhiên. Họ cũng long dong qua loa những chu kỳ luân hồi sinh và tử giống như giống như các vong hồn trần thế, tuy nhiên đem sức khỏe siêu tự nhiên.^[10]

Shasan devatas ở Kỳ Na giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Trong Kỳ Na giáo, đem nhị mươi tứ dạ xoa và nhị mươi tứ dạ xoa vào vai trò là śāsanadevatā cho tới nhị mươi tứ tirthankara.^[11] Những dạ xoa cơ là:

Gomukha
Mahayaksha
Trimukha
Yaksheshvara hoặc Yakshanayaka
Tumbaru
Kusuma
Varanandi hoặc Matanga
Vijaya hoặc Shyama
Ajita
Brahma hoặc Brahmeshvara
Ishvara hoặc Yakset
Kumara
Dandapani
Patala
Kinnara
Kimpurusha hoặc Garuda
Gandharva
Kendra hoặc Yakshendra
Kubera
Varuna
Bhrikuti
Gomedha hoặc Sarvahna
Dharanendra hoặc Parshvayaksha
Matanga

Hình ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Cặp Yaksha đứng bên trên lá sen, phái nam (sic) chũm búp sen và tạo dáng vẻ nhập shalabhanjika
Dvarapala Yaksha thực hiện bằng đá tạc bazan. Tượng được nhìn thấy nhập lỗ động Phật giáo (Pitalkhora) và đem niên đại nhập thế kỷ thứ hai công nhân. Được trưng bày nhập Báo tàng Prince of Wales.
Mudgarpani Yaksha, thế kỷ thứ hai trước Công vẹn toàn, Bharnakalan, Báo tàng Mathura.
Xem thêm: chú muon dui om
Vidisha Yaksha, thế kỷ thứ hai trước Công vẹn toàn, Báo tàng Vidisha.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ ^a ^b Có niên đại 100 TCN. Quintanilla, Sonya Rhie (2007). History of Early Stone Sculpture at Mathura: Ca. 150 BCE – 100 CE (bằng giờ Anh). BRILL. tr. 368, fig. 88. ISBN 9789004155374.
^ Quintanilla, Sonya Rhie (2007). History of Early Stone Sculpture at Mathura: Ca. 150 BCE – 100 CE (bằng giờ Anh). BRILL. tr. 365, fig. 85. ISBN 9789004155374.
^ Dalal, Roshen (2010). The Religions of India: A Concise Guide to tướng Nine Major Faiths (bằng giờ Anh). Penguin Books India. tr. 398. ISBN 978-0-14-341517-6.
^ Singh (2008). A History of Ancient and Early Medieval India. New Delhi: Pearson Education. tr. 430. ISBN 978-81-317-1120-0.
^ ^a ^b Stefon, Matt. “Yaksha | Hindu mythology”. Encyclopedia Britannica (bằng giờ Anh). Truy cập ngày 15 mon 7 năm 2007.
^ Richard John Richards (1995). South-east Asian Ceramics: Thai, Vietnamese, and Khmer: From the Collection of the Art Gallery of South Australia. Oxford University Press. tr. 27, 67. ISBN 978-967-65-3075-2.
^ For यक्षी as the feminine of यक्षः see V. S. Apte, The Practical Sanskrit-English Dictionary, p. 776.
^ For yakṣiṇī (यक्षिणी) as a regular Sanskrit term for a female yakṣa, and yakṣaṇī as a Buddhist variant, see Franklin Edgerton, Buddhist Hybrid Sanskrit Grammar and Dictionary, Vol. 2, Motilal Banarsidass, first Ed., 1953, p. 442.
^ Bhairav, J. Furcifer; Khanna, Rakesh (2020). Ghosts, Monsters, and Demons of India. India: Blaft Publications Pvt Ltd. tr. 417–418. ISBN 9789380636474.
^ Pramodaben Chitrabhanu, Jain symbols, Ceremonies and Practices
^ “Twenty four Tirthankaras at a glance”. jaindharmonline.com. Bản gốc tàng trữ ngày 12 mon 7 năm 2006. Truy cập ngày 27 tháng tư năm 2021.