Tiên Học Lễ Hậu Học Văn Là Gì
Một số tín đồ cho rằngTiên học tập lễ, hậu học văn (先学禮後学文) là tục ngữ gốc Trung Quốc, tuy vậy trên những trang mạng Trung văn, người trung quốc lại hỏi nhau câu này tức là gì.
Bạn đang xem: Tiên học lễ hậu học văn là gì
Đơn giản bởi vì câu Tiên học tập lễ, hậu học văn ko có bắt đầu từ Hán ngữ cùng cũng không hẳn là câu bắt nguồn từ quan điểm chữ “lễ” của Khổng Tử. Theo sách từ Hải, Lễ (礼) vốn tức là kính thần rồi dần đưa nghĩa thành kính trọng ai đó, về sau dùng để làm “chỉ những quy phạm đạo đức với các chuẩn mực buôn bản hội” (Luận ngữ).
Chữ lễ (礼) không hẳn do Khổng Tử nghĩ về ra với cũng không bắt đầu từ Nho gia, chính vì trước đó, “lễ” đang manh nha từ bỏ thời Tam Hoàng Ngũ đế, cho thời Nghiêu-Thuấn thì biến hóa lễ nghi qua “ngũ lễ”: mèo lễ (吉礼), hung lễ (凶礼), tân lễ (宾礼), quân lễ (军礼) cùng gia lễ (嘉礼). Khổng Tử thời Xuân Thu chỉ là tín đồ kế thừa, đẩy mạnh chữ lễ tới cả tột đỉnh của Nho gia: “khắc kỉ phục lễ” (克己复礼), để rồi trong thiên Nhan Uyên của Luận ngữ, Khổng Tử viết: “Phi lễ đồ gia dụng thị, phi lễ đồ vật thính, phi lễ vật ngôn, phi lễ thiết bị động”, nghĩa là: “Không phù hợp với lễ thì đừng nhìn, không phù hợp với lễ thì chớ nghe, không hợp với lễ thì đừng nói, không phù hợp với lễ thì chẳng buộc phải làm”. Đến thời Chiến Quốc, bạo dạn Tử đã sử dụng Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí để triển khai nền tảng chuẩn chỉnh mực đến đạo đức. Lễ đó là “tâm nhã nhặn nhường nhịn” (từ nhượng đưa ra tâm/辭讓之心), “tâm biết đúng sai” (thị phi bỏ ra tâm/是非之心), lễ là trong số những phẩm hạnh đạo đức của bé người. Về sau, Tuân Tử còn quý trọng “lễ” hơn hết Mạnh Tử (qua trước tác Lễ luận). Tuân Tử áp dụng “lễ” và “hình” nhằm trị nước…
Đó là đôi điều về chữ lễ ở trung hoa thời xưa, còn sinh hoạt Việt Nam hiện nay thì sao?
Có quan lại điểm nhận định rằng nên vứt khẩu hiệu Tiên học lễ, hậu học tập văn vì câu này là thành phầm của nền giáo dục Nho giáo, khiến cho người dưới buộc phải phục tùng, giữ lại “lễ” với những người trên, trở yêu cầu thụ động và không thể tư duy bội nghịch biện. Việc sa thải câu này giúp giải hòa sức sáng tạo…
Quan điểm trên đã vấp bắt buộc sự bội phản đối của rất nhiều người, vày vì, hiện giờ chữ “lễ” không thể được đọc là phục vụ cho giai cấp phong kiến cùng Nho giáo, mà đó là “lễ nghĩa, đạo đức, những hình thức ứng xử đúng đắn, tốt đẹp trong gia đình và quanh đó xã hội. Lễ thực ra là học có tác dụng Người”. Câu Tiên học tập lễ, hậu học văn có ý nghĩa sâu sắc là “trước hết buộc phải rèn luyện đạo đức, tu dưỡng nhân cách của bạn dạng thân; tiếp đến mới học đến những kiến thức văn hóa, nâng cao vốn phát âm biết”.
Vậy, câu Tiên học tập lễ, hậu học tập văn lộ diện vào thời nào? bao gồm nhà nghiên cứu khẳng định là vào thời chu văn an (1292 - 1370), nhưng chưa xuất hiện cứ liệu nào chứng tỏ được điều này. Câu Tiên học tập lễ, hậu học văn có lẽ là bởi những đơn vị Nho người việt nam nghĩ ra, xuất hiện thêm từ quy trình tiến độ nửa thời điểm đầu thế kỷ 19 (thời nhà Nguyễn), đặc biệt là được treo trong số những trường tè học và trung học tại miền nam Việt Nam. Điều này được ghi thừa nhận trong quyển Vietnam and the Chinese model A Comparative Study of Vietnamese & Chinese Government in the First Half of the Nineteenth Century của Alexander Woodside (Harvard University. Council on East Asian Studies, 1988, tr.343).
Có người nhận định rằng “dù gọi chữ lễ theo nghĩa xuất sắc thì cũng ko nên duy trì “khẩu hiệu” này, không nên được đặt “lễ” (đạo đức) trước “văn” (tri thức), vày hai sản phẩm công nghệ đều buộc phải như nhau, ko trước không sau”. Dĩ nhiên, quyết định bỏ hay duy trì câu Tiên học lễ, hậu học tập văn thì còn tùy ở trong vào giới tất cả thẩm quyền. Tuy vậy cần lưu ý, ví như vẫn giữ câu này thì không nên coi chỉ là lời nói suông, mà cần được là phương châm kim chỉ nan giáo dục.
Xem thêm: Laà Gì : Định Nghĩa, Ví Dụ Trong Tiếng Anh, Tin Lành Là Gì
#Lắt léo chữ nghĩa #nho giáo #Hậu học #Hung lễ #Tuân Tử #Luận ngữ #Nhan Uyên #Nho gia #Khổng Tử #Mạnh Tử #Khắc kỉ #Tam Hoàng Ngũ Đế
Xem thêm: 038 Là Mạng Gì ? Ý Nghĩa Của Đầu Số 038 Lưu Ý Khi Chọn Mua Sim Số Đẹp Đầu Số 038